Manastir Krupa nalazi se na oko dvadeset pet kilometara južno od Banje Luke, na putu prema Jajcu, u prirodnom ambijentu naseljenog mjesta Krupa na Vrbasu. Manastirska crkva je posvećena Svetom Iliji i smještena je na brdu iznad naselja. U njenoj neposrednoj blizini protiče rijeka Krupa koja teče kaskadno i slapovima čini ovaj ambijent posebnim.

Crkva Svetog Ilije smještena je na nekropoli sa stećcima koja zauzima južni dio porte. To je jednobrodna građevina sa pravougaonim svetištem koje je obnovom 1889. godine dobilo polukružnu apsidu. Dužina crkve je oko dvadeset četiri metra, a širina oko dvanaest, što je čini jednim od najmasivnijih sakralnih zdanja na ovim prostorima. Crkva je zidana lomljenim kamenom, prekrivena ravnom drvenom tavanicom i dvoslivnim krovom. Zvonik je naknadno sazidan na zapadnoj strani. Prethodnih godina sagrađen je i konak kao i pomoćni objekti pored manastira. Na stijeni iznad crkve nalaze se ostaci srednjovjekovne tvrđave, Greben grada. U neposrednoj blizini crkve, arheološka istraživanja otkrila su fragmente oslikanog maltera koji su stariji od 1527–1528. godine. Oslikani su plavom, oker i crvenom bojom, sa ugraviranom konturom geometrijskog ornamenta.

Crkva je posljednji put obnovljena nakon oštećenja u zemljotresu, 1969. godine, a status manastira vraćen joj je 1989. godine. Manastir je pod zaštitom države kao spomnik kulture. Muški je manastir i pripada Eparhiji banjalučkoj.

Izgrađen je na mjestu srednjovjekovnog manastira za koji se pretpostavlja da je iz vremena Nemanjića, krajem 13. i 14. vijeka. Monasi Krupe na Vrbasu podigli su i manastir Krupu kod Obrovca u Dalmaciji 1317. godine. Manastir je tokom 14. i 15. vijeka služio kao crkva za potrebe plemstva i vojske u gradu Grebenu. Manastir je opustio poslije pada Jajačke banovine pod Turke 1528. godine. U međuvremenu je podignuta crkva brvnara, dok je manstir bio u ruševinama sve do odlaska Turaka sa tih prostora.

Crkva posjeduje i jednu rijetkost – jevanđelje štampano u Moskvi 1778. godine.

Posljednje decenije manstir Svetog Ilije u Krupi na Vrbasu je sigurno jedno od najposjećenijih molitvenih mijesta u Republici Srpskoj, posebno od momenta kada je iz Rusije (2006.godine) donešena čestica moštiju svete majke Matrone.