Tvrđava Kastel je najstariji istorijski spomenik u gradu Banjaluci. Najstariji tragovi naselja na području Banjaluke su ostaci neolitskog gradinskog naselja koji su upravo pronađeni na prostoru gradske tvrđave Kastel. Kastel se nalazi u središnjem dijelu grada, koji dominira lijevom obalom Vrbasa. Na ovome mjestu su pronađeni pored ostataka neolitskog gradinskog naselja i nalazi iz antičkog, slovenskog i turskog perioda. U prošlosti, Kastel je bio jako vojničko utvrđenje i štitio je kotlinu Vrbasa od neprijateljskih naleta. U bosanskoj srednjovjekovnoj državi postojao je Vrbaški grad, koji se po jednoj pretpostavci nalazio na mjestu današnjeg Kastela. Tvrđava ali i grad Banja Luka posebno dobijaju na značaju za vrijeme Austro-Ugarsko-Turskih ratova kao važan geostrateški centar. Tvrđava je sa svih strana opasana debelim kamenim zidovima, a u njenoj unutrašnjosti se pored ljetne pozornice, igrališta za djecu nalazi i nacionalni restoran. Danas je tvrđava Kastel najvrijedniji spomenik Banjaluke i mjesto na kome možete doživjeti duh minulog vremena.