Most na Drini, Višegrad
Višegradska ćuprija sagrađena je u vremenu od 1571. do 1577. godine po želji i naredbi velikog vezira u Osmanskom carstvu, Mehmed paše Sokolovića. On je jedan od velikih vojskovođa i velikih graditelja porijeklom iz Bosne, sela Sokolovići pored Rudog, kao i njegov most koji predstavlja remek djelo tadašnjeg graditeljstva. Građen je prema nacrtima čuvenog turskog arhitekte, Kodža Mimar Sinana. Legendarni kameni most simbol je grada Višegrada i „glavni lik“ romana „Na drini ćuprija“, slavnog nobelovca Ive Andrića.
Pod zaštitom je UNESKO-a od 2007. godine.
„Zmijanjski vez“, svjetsko kulturno dobro
Smatra se za najstariji ručni vez na Balkanu, specifičan po tehnici pokrstice i uvijek je tamnoplave boje, a od 2014. godine, nalazi se na UNESKO-voj reprezentativnoj listi nematerijalnog kulturnog naslijeđa. Sa Zmijanja je, područja sjeverozapadne BiH kojeg odlikuju neukrotiva ljepota vjetra i visoravni planine Manjače, a od zaborava vez čuvaju vješte ruke krajiških vezilja i prezentuju KUD-ovi kroz narodne nošnje i igre sa Zmijanja.
Tragom STEĆAKA – Hercegovina, Republika Srpska
Kroz Hercegovinu su u srednjem vijeku i tursko doba prolazili i trgovci i diplomate i vojske i karavani od Cavtata do Dubrovnika preko Trebinja, Bileće, Gacka, Foče, Goražda i Višegrada za dolinu rijeke Drine, ka raznim mjestima. Ostavili su bezbroj njemih svjedoka za sobom, naselja i gradove, srednjovjekovne utvrde i nadgrobne spomenike u narodu poznate kao STEĆCI.
Stećci čine jedinstveni duhovni, umjetnički i kulturni fenomen. Predstavljaju srednjovjekovnu umjetnost, otkrivaju način razmišljanja i senzibilitet cijele epohe, a svojom veličinom i ukrasnim elementima svjedoče o snazi, položaju i uticaju onih nad čijim posmrtnim ostacima su podizani. Da li su podignuti po njihovoj želji ili u njihovu čast Stećci ili Mramorovi sa epitafima nam to otkrivaju!?
Nekropole stećaka Bosne i Hercegovine, Srbije, Crne Gore, Hrvatske upisane su na UNESCO -vu listu kulturnog nasljeđa 2016. godine, njih trideset. Od toga dvadesetdvije nalaze se na teritoriji Bosne i Hercegovine, u zemlji sa najvećim brojem stećaka, njih približno šezdeset hiljada.
Nevesinje je opština sa najvećim brojem stećaka u bivšoj Jugoslaviji, a najveća nekropola stećaka (452) nalazi se u selu Krekovi na lokalitetu Kalufi. Neki od stećaka ukrašeni su i ističu se simboli hrišćanske umjetnosti, paganskih vremena, ali i drugih kultura.
„Branje trave Ive na Ozren planini“
U središnjem pojasu Republike Srpske, u centralnom sjevernom dijelu BiH smjestio se grad Doboj. Grad je utemeljen i razvijao se u području jedne šire geografske zone pobrđa, preko koje se planine Balkana blago spuštaju u nizije Panonije. Jezgro naselja je dio doline rijeke Bosne i po njenom rubu, najnižih ogranaka planinskih masiva Krnjina, Ozrena i Trebave.
Ovo je prostor koji je od davnina bivao komunikacijska spona Panonskog i Jadranskog basena, te Zapadne Evrope i centralnog Balkana. Mreža je mnogih puteva, a stanovništvo Ozrena iz okolnih sela zadržalo je tragove i daleke narodne običaje.
Jedan od najljepših vrhova Ozrena je Gostilj sa 773 m.n.v., okupljalište planinara, paraglajdera i brojnih izletnika, lokalnog stanovništva Doboja i okoline. Ovo je mjesto na kom se održava manifestacija „Dan čaja na Ozrenu“, a posvećena je branju trave Ive. Na padinama Gostilja i njegovom vrhu, uz pjesmu, nošnju i narodnu igru, svake godine 11. septembra, na dan Usekovljenja glave Sv. Jovana Krstitelja, vjekovna je praksa branja trave Ive kao i vjerovanje o njenoj izuzetnoj ljekovitoj moći ukoliko je na taj dan ubrana.
Danas je, i više od toga, Svjetsko kulturno naslijeđe (UNESCO, Reprezentativno nematerijalno kulturno naslijeđe čovječanstva, 2018), čuvar ozrenske baštine i vezivni faktor mnogih grupa, jer znatan dio učesnika manifestacije nije sa Ozrena. Ubrana iva koristi se tokom godine kroz čaj ili se potapa u rakiji, a dio je narodne medicine i veliki užitak.
